درگذشت نویسنده متعهد "جلال آل احمد" (1348ش)
جلال آل احمد 11 آذر در سال 1302 در تهران متولد شد. وی در سال 1322 رسماً عضو حزب توده شد و در کنار فعالیتهای سیاسی، در رشته ادبیات فارسی، موفق به اخذ دانشنامه لیسانس گردید. در سال 1326 به استخدام وزارت فرهنگ درآمد. جلال، نویسندگی را از 16 سالگی آغاز کرده بود و پس از این که جذب حزب توده شد با آثار "کسروی" آشنا گردید. در مبارزه حزبی آل احمد جز شکست و سرخوردگی چیزی وجود ندارد، اما نهضتی که عمیقترین تأثیر را بر روحیه او گذارد قیام 15 خرداد 1342 میباشد. جلال آلاحمد در این هنگام به این حقیقت رسید که هر چه مکتب غیرخودی هست، جز فریب و استثمار و استعمار، چیزی ندارند. وی به این نتیجه رسید که تنها امید رهایی بسیج تودهها در دست روحانیت آگاه است نه روشنفکران غرب و شرقزده. بعد از این که جلال نسبت به روحانیت و به ویژه امام خمینی)ره( اظهار علاقه نمود، ساواک او را مورد تهدید قرار داد و سعی کرد که جلال را از روحانیت جدا کند. در سال 1347، جلال تهدید به مرگ شد. ساواک میخواست که وی را بدون سر و صدا از میان بردارد. سرانجام در یک صحنه ساختگی و مشکوک در این روز، بدون هیچ گونه سابقه بیماری در 46 سالگی دارفانی را وداع گفت. پیکر جلال آل احمد در مسجد فیروزآبادی در ری به خاک سپرده شد.
درگذشت استاد "علی نقی وزیری" موسیقیدان و پایه گذار موسیقی جدید ایران (1358 ش)
علی نقی وزیری در سال 1266 به دنیا آمد و از چهارده سالگی با موسیقی آشنا شد. وی در 31 سالگی به مدت 5 سال در پاریس و برلین به تحصیل و تجربه در علوم متعارف موسیقی غرب پرداخت. وزیری در 1302 که به ایران بازگشت، مدرسه عالی موسیقی را تأسیس کرد و به چاپ کتابهای متعدد و کنسرتها و ضبط صفحات گرامافون اقدام نمود. وزیری از سال 1314 که حاضر نشد ارکستر مدرسه را برای نوازندگی در یک میهمانی درباری شرکت دهد، از کار برکنار شد و به خانهنشینی روی آورد. با استفاده از این فرصت، به تحقیق در زمینه موسیقی پرداخت و هیئت علمی دانشگاه تهران پس از مدتی وی را به عنوان استاد کرسی هنر و زیباشناسی به تدریس در دانشگاه مأمور کرد. وزیری پس از شهریور 1320 به ریاست اداره موسیقی کشور و مجله موسیقی و اداره رادیو مشغول شد، اما چون با کارشکنیها مواجه گردید به دانشگاه برگشت و تا پایان زندگی به تدریس پرداخت. او اولین پایهگذار و پدر موسیقی جدید ایران پس از انقلاب مشروطه است و باید او را پایهگذار موسیقی جدید ایران دانست. وزیری در ساختن و پرداختن نخستین سرود ملی جمهوری اسلامی ایران نیز فعالیت کرد و قطعاتی مانند ای وطن، خاک ایران و نیز مارشِ ظَفَر را ساخت. استاد وزیری همچنین اولین کتاب در رشته موسیقی ایرانی به شیوه علمی را با نام "شیوهنامه" تار نگاشته است. استاد علی نقی وزیری سرانجام در 92 سالگی در گذشت.
پایان عملیات کوچک قادر در اشنویه توسط ارتش (1364 ش)
عملیات قادر با رمز یا صاحب الزمان (عج) در محور سیدکان - چومان مصطفی به صورت گسترده در تاریخ 24/4/1364 به فرماندهی ارتش انجام شد. این عملیات در تاریخ18/6/1364 خاتمه یافت.
درگذشت فقیه جلیل آیت اللَّه "مهدی مدرس یزدی" (1371 ش)
آیتاللَّه مهدی مدرس یزدی در سال 1287 ش (1326 ق) در یزد به دنیا آمد و پس از گذراندن دروس مقدماتی، در سیزده سالگی وارد حوزه علمیه قم شد. سپس راهی نجف گردید و از محضر درس عالمان نامداری همچون سید ابوالحسن اصفهانی و آقاضیاء الدین عراقی به مدارج والای علمی رسید. وی همچنین از آیات عظام شیخ عبدالکریم حائری یزدی، سید حسین بروجردی، سید محمدتقی خوانساری، سید ابوالحسن اصفهانی و آقا ضیاء الدین عراقی گواهی اجتهاد دریافت کرد و مورد وثوق آنان قرار گرفت. این فقیه جلیل پس از مدتی به اصرار جمعی از مؤمنین تهران به این شهر عزیمت نمود و به مدت بیش از پنجاه سال در محله امامزاده یحیی، به تدریس خارج فقه و اصول، ارشاد مردم و تألیف کتب پرداخت. همچنین حواشی بر کتب عروةُالوثقی، رسایل و مکاسب و نیز دیوان اشعار از جمله آثار اوست. آیتاللَّه مهدی مدرس یزدی سرانجام در 18 شهریور 1371 برابر با 11 ربیع الاول 1413 ق در 83 سالگی به جوار رحمت حق تعالی شتافت.
آغاز فعالیت خبرگزاری زنان جمهوری اسلامی (1380 ش)
در روز 18 شهریور 1380، مصادف با میلاد با سعادت حضرت زهرا(س) خبرگزاری زنان جمهوری اسلامی فعالیت خود را آغاز کرد. مهمترین هدف از راه این خبرگزاری، توجه همه جانبه به موضوعات مربوط به زنان است تا مشکلات و مسائل آنان را به صورت گسترده منعکس کند. نکته دیگر، بُعد بینالمللی آن است، چرا که اخبار و گزارشهایی که از زنان ایرانی در خارج از کشور منعکس میشود، وضعیت زنان را به شکل واقعی بیان نمیکند. به این ترتیب، اطلاع رسانی درست میتواند زن را در بهترین جایگاه انسانی و اجتماعی خود قرار دهد. حوزههای فعّالیت این خبرگزاری در زمینههای علمی، فرهنگی، اجتماعی، هنری، ورزشی، سیاسی و ادبی است.
رویدادهای مهم این روز در تقویم هجری ( 21 شوال 1433 )
وفات "ابن حبّان" فقیه، مورخ و محدث(354 ق)
ابن حَبّان مورخ و محدث مشهور قرن چهارم هجری،مقدمات علوم را از اساتید معروف عصرخود آموخت و سپس به نیشابور که در آن زمان، یکی از مراکز مهم کسب علم ودانش بود، رفت و به ادامهی تحصیل پرداخت. ابن حبّان از صاحب نظران در علم حدیث به شمار میرفت و در این زمینه، آراء و نظرات ویژهای داشت. وی چندین بار به مقام قضاوت در شهرهای مختلف منصوب شد. ابن حبان کتابخانهی شخصی خود رابرای استفاده و نسخه برداری دیگر دانشمندان وقف کرد، اما بیشتر کتب او از بین رفته است. از آثار باقی ماندهی ابن حبان میتوان به الثقات و روضة العقلاء اشاره کرد.
فتح آندلس به دست مسلمانان(92 ق)
اندلس سرزمینی است در جنوب غربی اروپا که شامل کشورهای اسپانیا، پرتغال و منطقهی اشغالی (انگلیس) جبل الطارق میباشد. اندلس از سوی سپاهیان اسلام به فرماندهی طارق بن زیاد در سال 92 قمری فتح گردید و قسمت اعظم مردم این منطقه تا سال 95 قمری با طیب خاطر، دین اسلام را پذیرفتند. حکومت اسلامی تا سال 422 قمری در این منطقه ادامه یافت ولیکن دراین تاریخ به خاطر بیکفایتی حاکمان مسلمان و دسیسههای مسیحیان و حکومتهای استعماری اروپا، این کشور بزرگ به دست مسیحیان افتاد و میان 23 پادشاه اروپایى تقسیم و تجزیه گردید. مسلمانان این کشور از امیرالمسلمین مغرب (یوسف بن تاشفین مرابطی) یاری خواستند و در سال 749 قمری در نبردی معروف به "زلاقه"، مسیحیان متحمل شکست شده و این کشور به مغرب، ضمیمه گشت. اما پس از مدتی حکومت مرابطین نیز به ضعف و سستی گرایید و مجدداً اندلس در تصرف مسیحیان درآمد و تجزیه گردید.
رویدادهای مهم این روز در تقویم میلادی ( 8 سپتامبر 2012 )
تولد "جیوانی بوکاچیو" ادیب و نویسنده شهیر ایتالیایی (1313م) (ر.ک 22 دسامبر)
جووانی بوکاچیو (به ایتالیایی: Giovanni Boccaccio) (زاده 16 ژوئن 1313 - درگذشته 21 دسامبر 1373) یکی از چهرههای برجسته تاریخ ادبیات ایتالیاست. او را در کنار دانته یکی از اصلاحگران زبان ایتالیایی میدانند . بوکاچیو همچنین از مقامات دولتی فلورانس بود و فضای بسیاری از داستانهایش در این شهر میگذرد. شهرت بوکاچیو نشأت گرفته از مجموعه قصههایی است که او در کتاب بسیار معروف خود دکامرون گردهم آوردهاست. بوکاچیو بنا به گفته خودش قصه نویسی را از هفت سالگی اغاز کرد و در طول عمرخود شیفته مسافرت و تفحص در آداب و رسوم و روحیات مردم بود.
واگذاری سرزمین کانادا به انگلیس توسط فرانسه (1763م)
نخستین ساکنان کانادا، اسکیموها و اقوامی بودند که ازشرق آسیا و از طریق تنگه برینگ به این سرزمین وارد شدند. در بین سدههای هفدهم تا نوزدهم میلادی، انگلیسیها و فرانسویها، سرزمین کانادا را مستعمره خود ساختند و نواحی مختلف آن، چندین بار میان آنان دست به دست گشت. در نهایت در جریان کنفرانس صلح پاریس در سال 1763م، جنگهای دنبالهدار و طولانی میان انگلیس و فرانسه پایان یافت و سرزمین کانادا به طور رسمی تحت حمایت انگلیس قرار گرفت. اما کشمکش میان کانادایىهای فرانسویالاصل و انگلیسیهای ساکن کانادا مدتها ادامه داشت. با وجود اعلام استقلال کانادا در سال 1867م، این کشور از نظر نظامی سیاسی، تابع انگلیس است و دارای حکومت فرمانداری کل میباشد که فرماندار آن، نماینده ملکه انگلیس در کانادا به شمار میرود. به بیانی دیگر، کانادا از کشورهای وابسته به انگلستان است و ملکه انگلیس، رئیس کشور به شمار میآید. با وجود این، ریاست ملکه انگلیس بر کشور کانادا، مانند مقام و موقعیت او در خود انگلستان جنبه تشریفاتی دارد و دولت کانادا که منتخب پارلمان این کشور است از قدرت و اختیارات کامل در اداره امور کشور، اعم از سیاست داخلی یا خارجی برخوردار است. (ر.ک: 1 ژوئیه)
محاصره شهرِ لنینگرادِ شوروی توسط ارتشآلمان درجریان جنگجهانیدوم (1941م)
شهر لنینگراد که تا قبل از انقلاب کمونیستی، سن پِتِرزبورگ و پتروگراد خوانده میشد، در شمالِ غربی شوروی سابق قرار دارد و از سال 1712م تا زمان فروپاشی نظام تزاری و تشکیل اتحاد جماهیر شوروی، پایتخت آن کشور بود. با حمله نیروهای آلمانی به شوروی در جریان جنگ جهانی دوم، در ابتدای امر پیروزیهای بزرگی نصیب نیروهای آلمان نازی گردید و با تصرف شهر شلوسْلبِرْگْ در شرق لنینگراد، این شهر در 8 سپتامبر 1941م به طور کامل به محاصره در آمد. محاصره شهر لنینگراد که سه ماه پس از حمله به خاک شوروی صورت گرفت، علیرغم پیشبینی هیتلر و فرماندهانش، به سقوط آن منجر نگردید و مردم این شهر تا پایان شکست حلقه محاصره در ژانویه 1942 به مقاومت ادامه دادند. در مدت محاصره نظامی لنینگراد، مردم از کمترین امکانات برخوردار بودند و تنها مقداری آذوقه، از راه ایران به وسیله هواپیما به آنها میرسید. به همین دلیل نزدیک به یک میلیون غیر نظامی در جریان محاصره این شهر کشته شدند. سرانجام در پی ضربات ارتش شوروی به نیروهای آلمان و نیز سرمای شدید هوا در شوروی، ارتش آلمان مجبور به عقبنشینی از اطراف لنینگراد شد.
امضای معاهده صلح کشورهای جهان با ژاپن در کنفرانس سانفرانسیسکو (1951م)
با پایان یافتن جنگ جهانی دوم و تسلیم ژاپن به متفقین، این کشور به اشغال قوای امریکا درآمد. این وضعیت در سالهای بعد نیز ادامه داشت تا این که کنفرانس چهار روزهای در سانفرانسیسکوی امریکا با حضور 49 کشور برگزار گردید و در جریان این کنفرانس، پیمان صلح با ژاپن در هشتم سپتامبر 1951م به امضا رسید. بر اساس این قرارداد، ژاپن تمام متعلقات و متصرفات ماوراء بحار خود را از دست داد اما در عین حال از پرداخت غرامت معاف شد. همچنین به موجب این پیمان، ژاپن درسال 1952م، حاکمیت دوباره خود را به دست آورد، هرچند برخی از نواحی کشور در اشغال نیروهای نظامی امریکا باقی ماند. در کنار پیمان سانفرانسیسکو، ژاپن و امریکا در همین روز در مورد یک پیمان امنیتی به توافق رسیدند که بر اساس آن ایالات متحده اجازه مییافت تا برای مدتِ نامحدودی، سربازانِ خود را در خاک ژاپن مستقر سازد. این مسئله به ویژه در دو دهه پایانی قرن بیستم اعتراضات گسترده مردم ژاپن را در پی داشته است.
امضای پیمان دفاع مشترک آسیای جنوب شرقی "موسوم به سیتو" (1954م)
سازمان پیمان آسیای جنوب شرقی موسوم به سیتو، سازمانی است که به موجب پیمان دفاعی جمعی آسیای جنوب شرقی به وجود آمد. این پیمان در هشتم سپتامبر سال 1954م توسط نمایندگان استرالیا، امریکا، فرانسه، انگلستان، زلاند نو، پاکستان، فیلیپین و تایلند به امضا رسید و مقر آن در بانکوک پایتخت تایلند قرار داشت. هرچند پیمان سیتو، همانند پیمان سنتو در خاورمیانه، ظاهری دفاعی و نظامی داشت اما در واقع در راستای جلوگیری از گسترش نفوذ کمونیسم در آسیای جنوب شرقی منعقد گردید. براساس پیمان سیتو، هشت دولت امضا کننده، موافقت کرده بودند که در موارد تجاوز خارجی یا خرابکاری داخلی، دست به اقدام جمعی بزنند. این اعضا همچنین موافقت کردند که همکاری اقتصادی نیز داشته باشند، هرچند تکیه اصلی بر روی مقررات نظامی و ضد کمونیستی پیمان بود تا جنبه اقتصادی آن. پیمان سیتو در طول عمر خود از کارآیى لازم برخوردار نبود و مشکلات موجود در آن، اعضا را به خروج از پیمان واداشت به طوری که در سال 1965م، پاکستان به دلیل عدم حمایت اعضای سیتو از این کشور در مقابل هند، از این پیمان خارج شد. همچنین پس از سرنگونی رژیم دست نشانده ویتنام جنوبی در سال 1975، این سازمان عملاً کارآیی خود را از دست داد و در نهایت در 30 ژوئن 1977م منحل گردید.
مرگ "مائو تسه تونگ" رهبر پیشین چین و پایه گذار چین کمونیست (1976م)
مائوتسه تونگ، رهبر پیشین چین و پایهگذار چین کمونیست در 26 دسامبر 1893م در ایالت هونان چین به دنیا آمد. وی که از کودکی، ظلم حاکمان را میدید، با عادت دادن خود به سختیها، خویشتن را برای مبارزهای همگانی آماده میساخت. مائو در سال 1921م با الهام از حزب کمونیستی در شوروی، حزب کمونیست چین را با 12 عضو که خود ریاست آن را بر عهده داشت، تشکیل داد. او از سال 1925م تمام وقت خود را صرف نهضت دهقانی نمود و توانست در سراسر چین به شهرت برسد. مائو در سال 1928م هستههای اولیه ارتش سرخ چین را بنیان نهاد و به مقابله با دولت مرکزی پرداخت. از این پس چندین پیکار بزرگ بین قوای دولتی و یاران مائو روی داد که در جریان این درگیریها ضربات سختی بر ارتش سرخ چین وارد آمد. مائو در 16 اکتبر 1934م، برای اجتناب از رویارویى با ارتش مجهز حکومت، راهپیمایى طولانی 12 هزار کیلومتری خود را آغاز کرد. در این راهپیمایى که 368 روز به طول انجامید، از یکصد هزار نفری که به همراه مائو به راه افتادند، فقط بیست هزار نفر زنده ماندند. با این حال افراد دیگری که در مسیر به آنها میپیوستند، جای خالی تلف شدگان را پر میکردند. در این راهپیمایى شگفتآور، مائو و همراهان او، از 12 ایالت، 18 رشته کوه و 24 رودخانه عظیم عبور کردند. مائو و یارانش سرانجام در اکتبر 1935م، با استقرار در شهرکی با نام یننان دست به کار تدوین قانون اساسی، تجدید سازمان ارتش سرخ و انتشار نشریه شدند. هرچند تا این زمان، نیروهای کمونیست طرفدار مائو و سپاهیان حکومت مرکزی به رهبری چیان کایْچِک درگیریهای متعددی با هم داشتند، اما پس از حمله ژاپن به چین، نیروهای دولت و ارتش سرخ به مقابله با ژاپن پرداخته و این اتحاد به صورت نیم بند به مدت سیزده سال تا سال 1949م ادامه یافت. در این سال با حمله ارتش سرخ به قوای حکومتی، رژیم پادشاهی در این کشور سرنگون شد و در اکتبر 1949م جمهوری خلق چین برپا گردید. از این پس مائو سریعاً دیکتاتوری کمونیستی خود را در چین برقرار ساخت و با اولویت دادن به کشاورزی و صنعتی، اساس پیشرفت چین را فراهم آورد. مائو در سال 1962 به مبارزه شدیدی برای ایجاد آموزش و پرورش سوسیالیست دست زد که به مخالفت توده مردم و اعضای حزب کمونیست مواجه شد. وی برنامهاش را با هدف به تعبیر خودش، راندن پویندگان ناپشیمان سیستم سرمایهداری، آغاز نمود. برنامهای که به انقلاب فرهنگی منجر شد. مائو در سال 1965م یک موج فرهنگی با عنوان انقلاب فرهنگی در سراسر چین به راه انداخت و با سرکوب مخالفان خود و انجام برخی اصلاحات، قدرت بلامنازع چین را در دست گرفت. در بعد اقتصادی، مائو رهبری گروهی را برعهده داشت که به ترتیب، ایدئولوژی، مبارزه طبقاتی و کشاورزی اشتراکی رادر اولویت قرار داده بودند. در دوران مائو به رغم فراز و نشیبهای فراوانی که در روند توسعه اقتصادی چین وجود داشت، تداوم انقلاب و مبارزه عقیدتی اولویت بیشتری نسبت به کسب ثروت و رشد اقتصاد داشت. در عرصه بینالملل نیز هرچند رابطه امریکا و چین کمونیست در دو دهه آغازین حکومت کمونیستها بر چین تیره بود، اما این رابطه در اوایل دهه 1970م رو به بهبودی رفت و در طی سالهای بعد، روابط سیاسی چین و اکثر کشورهای جهان از جمله امریکا توسعه یافت. مائو طی بیست و هفت سال حکومت خود، تنها دوبار مسافرت کرد و هر دو بار هم به مسکو رفت. مائو تسه تونگ سرانجام در هشتم سپتامبر 1976م در سن 83 سالگی جان سپرد.