علامه مجلسى به سال 1037 هجرى قمرى چشم به جهان گشود . پدرش ‍ مولا محمد تقى مجلسى از شاگردان بزرگ و شیخ بهائى است ومادرش دختر صدرالدین محمد عاشورى است که خود از پرورش یافتگان خاندان علم و فضیلت بود. وى داراى تالیفات بسیارى است از جمله ((احیاء الاحادیث فى شرح تهذیب الحدیث )) است.

دانش علامه مجلسی

علامه مجلسی در اندک زمانی بر دانش های صرف و نحو، معانی و بیان، لغت و ریاضی، تاریخ و فلسفه، حدیث و رجال، درایه و اصول، فقه و کلام مسلط شد و پس از فوت پدر به زعامت مسجد و مدرسه جامع اصفهان پرداخت. در درس او بیش از هزار طلبه حاضر می شدند. در مکتب این علامه عصر صفوی شخصیت های بزرگی از دانشمندان دانش آموخته اند که می توان از مولی ابراهیم جیلانی، ملامحمد باقر لاهیجی، ملا حسین تفرشی، عبدالحسین مازندرانی، سید عزیز الله جزایری، ملامحمد کاظم شوشتری و سید نعمت الله جزایری نام برد. سید مصلح الدین مهدوی در کتاب زندگینامه علامه مجلسی به نام 181 نفر از شاگردان وی اشاره کرده است. علامه علاوه بر علم و دانش در عرصه سیاست نیز فعال بود و پس از فوت مرحوم ملا محمد باقر سبزواری در سال 1090 به منصب شیخ الاسلامی دست یافت. علامه در این سالها علاوه بر مبارزه علیه صوفیان با کشیشان دربار، بیگانگان، نمایندگان مؤسسات و شرکت های غربی به مبارزه با بت پرستان پرداخت و خدمات شایانی به مذهب حقه جعفری کرد.

تدبیر علامه مجلسی

علامه مجلسی از جمله علمایی بود که سعی در ایجاد وحدت میان شیعه و سنی را داشت و این در خواسته وی از سلطان حسین صفوی هنگام تاجگذاری هویدا است. وی از شاه خواسته بود طی فرمانی نوشیدن مسکرات، جنگ میان فرقه ها و کبوتر بازی را ممنوع اعلام کند. در خواست علامه مجلسی سه نکته ای که ملتهای بزرگ با آرمانهای متعالی را به زانو درمی آورد، مورد توجه قرار گرفته و آن فساد، تفرقه و بی تفاوتی نسل جوان بود. نکته مهمی که در سیاست علامه در دربار به چشم می خورد، این است که در زمان شیخ الاسلامی ایشان هیچ برخوردی بین ایران و همسایگان اهل سنت رخ نداد و به هیچ یک از ولایتهای اهل تسنن ایران از سوی شیعیان تعدی نشد.

آثار علامه مجلسی :

مهمترین اثر علامه مجلسى کتاب عظیم بحارالانوار است که به علت فرصت کم و مشاغل زیاد علامه فرصت تصحیح روایات را پیدا ننمود به همین دلیل در مقدمه چنین آورد: ((در نظر دارم که اگر مرگ مهلت دهد و فضل الهى مساعدت نماید شرح کاملى متضمن بر بسیارى از مقاصدى که در مصنفات سایر علما باشد بر آن بنویسم و براى استفاده خردمندان ، قلم را به قدر کافى پیرامون آن به گردش درآورم .))

حضرت امام خمینى (ره ) نیز درباره بحارالانوار چنین مى فرمایند: ((بحار خزانه همه اخبارى است که به پیشوایان اسلام نسبت داده شده است ، چه درست باشد یا نادرست ، در آن کتابهایى است که خود صاحب بحار آنها را درست نمى داند و او نخواسته کتاب علمى بنویسد تا کسى اشکال کند که چرا این کتابها را فراهم کردى !))

علامه بجز بحار الأنوار کتابها در مسائل بسیارى دارد که عبارتند از :

1. مرآة العقول، شرح کافی ثقة الاسلام کلینی است در 26 جلد.

2. ملاذ الأخیار، شرح تهذیب شیخ طوسی است در 16 جلد.

3. الفرائد الطریفة، شرح صحیفه سجادیه  است.

4. شرح أربعین حدیث، که از بهترین کتب در این موضوع می‌باشد.

7. حق الیقین، در اعتقادات است و به زبان فارسی نوشته شده است.

8. زاد المعاد، در اعمال و ادعیه ماهها (فارسی)

9. تحفة الزائر، در زیارات (فارسی)

10. عین الحیاة، شامل مواعظ و حکم برگرفته از آیات و روایات معصومین علیهم‌السلام (فارسی)

11. صراط النجاة

12. حلیة المتقین، در آداب و مستحبات روزانه و در طول زندگی (فارسی)

13. حیاة القلوب در تاریخ پیامبران و ائمه علیهم‌السلام در سه جلد (فارسی)

14. مشکاة الأنوار، که مختصر حیات القلوب است (فارسی)

15. جلاء العیون در تاریخ و مصائب اهل بیت علیهم‌السلام (فارسی)

16. توقیعات امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف همراه با ترجمه آنها.

17. کتب فراوانی به‌عنوان ترجمه احادیث خاص مانند ترجمه توحید مفضل و...

18. کتبی در موضوع ترجمه ادعیه و زیارات همچون زیارت جامعه کبیره و دعای سمات و...

علامه در مسیر احیای علوم اهل سنت (ع) با وجود برخورداری از علوم عقلی آن را رها کرد و برای احیای علوم نقلی به آیات و روایات روی آورد که در آن زمان طلاب علوم دینی از آن دور مانده بودند و در اولین گام کتب اربعه را به درس و بحث حوزه های علمیه آن زمان کشاند. در گام بعدی با جمع آوری گهرهای گرانبهای اهل بیت که در اطراف و اکناف پراکنده بود در بحار الانوار جمع کرد.

علامه مجلسی قدرت تصحیح روایات و احادیث را به خوبی دارا بود، همان گونه که این قدرت و ژرف نگری خود را در مراه العقول به نمایش گذارده است.

علامه بزرگوار سرانجام در 27 رمضان 1110 هجری قمری در زمان شاه سلطان حسین صفوی و در سن هفتاد و سه سالگی در اصفهان درگذشت و در جامع عتیق اصفهان، در جوار مرقد پدر بزرگوارش، جایی که امروزه «بقعه مجلسی» خوانده می شود، به خاک سپرده شد.

یک ویژگى بسیار مهم در زندگى این بزرگ مرد زهد و پارسایى و ساده زیستى اوست